مشوق صادراتی پیشکش/ ارزش افزوده اخذ نشود!

29 مهر روز ملی صادرات نامگذاری شده، اما همانطور که این روز مهم اقتصادی مغفول مانده، توجه به صادرات نیز کم‌رنگ شده است. به قولی هنوز عادت صادراتی در بخش‌های مختلفی که با این مقوله مهم درگیر هستند، ایجاد نشده است.

صادرات در استان همدان در گذشته از رونق بسیار بالایی برخوردار بود؛ چراکه این منطقه به عنوان بارانداز غرب کشور، دروازه ورود به بازارهای خارجی به شمار می‎رفته است.

یک کاروانسرای قدیمی در همدان که در خیابان اکباتان واقع شده و امروز فعالان این بازار در آن به فرش‎فروشی مشغول هستند به نام «سرای گمرک» معروف بوده و در گذشته مرکز فعالیت‌های تجاری غرب کشور به حساب می‌آمد؛ به دلیل اینکه کالاهای وارداتی و صادراتی در این کاروانسرا متمرکز بود و به اصطلاح امروزی‌ها ترخیص می‌شد این کاروانسرا به نام «گمرک» نامگذاری شده است.

با وجود این سبقه طولانی و وجود صادرکنندگان به‌نام این استان امروز خبری از آن رونق گذشته نیست و کارشناسان و فعالان اقتصادی هنوز فضا را برای بازگشت به آن دوران آماده نمی‌بینند.

برای رونق صادرات و تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، تاجران و صادرکنندگان چند خواسته مشخص از دولت و بخش تولید دارند به طوری که دولت در جزئیات صادرات وارد نشده و تنها به حمایت اعتباری بپردازد و در این حوزه دخالت نکند و بخش خصوصی و تولید نیز کالاهایی صرفا برای صادرات تولید کنند؛ اتفاقی که هنوز در همدان به صورت گسترده رخ نداده و اگر واحدهای تولیدی در این حوزه فعالیت می‌کنند، انگشت‌شمار هستند.

از سوی دیگر امروزه در هنگام خرید کالا توسط تاجر مالیات بر ارزش افزوده اخذ می‌شود که البته پس از تحقق تعهد صادرات پس از یک مدت طولانی این مبلغ بازگردانده می‌شود اما این روند از توان رقابتی تاجر کاسته و باعث تضعیف عملکرد می‌شود که فعالان اقتصادی معتقدند بهترین مشوق صادراتی حل این مسئله به صورت اخذ تعهد، چک و یا دریافت سفته از تاجران است.

دولت فقط سیاستگذاری کند

یک صادرکننده در گفت‎و‌گو با خبرنگار فارس با بیان اینکه سیاستگذاری در حوزه صادرات از وظایف دولت است و باید به آن ورود کند، اظهار کرد: باید بنگاه‌های خرد و خصوصی توان و ظرفیت صادراتی پیدا کنند.

علیرضا شریفان با بیان اینکه مشکل ما در این حوزه این است که دولت علاوه بر سیاستگذاری می‌خواهد در جزییات و قراردادها نیز وارد شود، افزود: این مسئله باعث می‌شود بدون درک صحیحی از وضعیت موجود تفاهمنامه و یا قراردادهایی منعقد شود که بازدهی لازم را نداشته باشد.

تولید صادرات‎محور لازمه رونق تجارت خارجی

وی با اشاره به اینکه لازمه تحقق صادرات و رونق آن داشتن تولید صادرات‎محور است، تصریح کرد: کالاهایی که برای عرضه در بازار داخل تولید می‌شود را نمی‌توان روانه بازارهای صادراتی کرد.

عضو سابق اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان همدان با بیان اینکه واحدهای صنعتی باید ایجاد شود که به صورت تخصصی کالای صادراتی تولید کنند، ادامه داد: امروز بنگاه‌های اقتصادی با مشکل نقدینگی مواجه هستند به طوری که بازار داخلی امکان تأمین نقدینگی برای تولید کننده ندارد و باید نیاز نقدینگی تاجر یا تولیدکننده به سرعت رفع شود.

بازار روسیه ظرفیتی خوب برای رونق صادرات

وی با اشاره به اینکه بازار روسیه یک فرصت خوب محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر ال سی کاربردی در رابطه تجاری ایران و روسیه ندارند و تاجرهای واقعی رابط بین بازار ایران و روسیه هستند.

شریفان با بیان اینکه بخش دولتی باید حمایت اعتباری از تاجران و صادرکنندگان انجام دهد، گفت: منظور از حمایت، حمایت مالی و تسهیلاتی نیست بلکه حمایت اعتباری از تاجر واقعی است.

وی با اشاره به اینکه یک تاجر با برنامه‌ریزی بلندمدت وارد بازار هدف می‌شود و حتی ممکن است در کوتاه مدت و یا میان‌مدت سودی نصیبش نشود، اظهار کرد: در حال حاضر مشتری روسی پس از تحویل کالایی چون کشمش مبلغ را پرداخت می‌کند در حالی که تولیدکننده و فروشنده ایرانی نیز می‌خواهد قبل از تحویل کامل مبلغ کالای خود را دریافت کند.

رئیس سابق کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی همدان با بیان اینکه این شرایط یک خلأ ایجاد می‌شود که در نبود ال سی تنها تاجران واقعی می‌توانند حل کننده مشکل باشند، افزود: بنابراین می‌توان تاجرها توسط دولت بررسی و اعتبارسنجی شوند و افراد با اهلیت معرفی و مورد حمایت قرار گیرند تا خریدهای اعتباری را انجام داده و معاملات توسط آنان صورت گیرد.

وی با اشاره به اینکه با تحقق این روند نیازی به حضور دولت نیست، تصریح کرد: به طور قطع بخش خصوصی و اقتصاد خرد که در تأمین منافع و تشخیص اقتصادی دقیق‌تر و چالاک‌تر است، باعث روی دادن اتفاقات خوب خواهد شد و نیازی به حضور دولت نیست.

شریفان با بیان اینکه نیازی به حمایت دولت در بخش تولید و صادرات نیست، ادامه داد: اگر دولت در این امور دخالت نکند، هیچ اتهامی نیز نسبت به آن وجود نخواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه دولت با برخی از حمایت‌های اشتباه چون قیمت‌گذاری و خریدهای تضمینی روند طبیعی و ذاتی  بازار را مختل می‌کند، خاطرنشان کرد: فراهم کردن بستر مناسب برای تعامل و ارتباط تجار ما با بازارهای هدف و حمایت اعتباری از تجار واقعی می‌تواند بهترین اقدامات دولت در حوزه صادرات باشد.

این فعال اقتصادی با بیان اینکه وقتی دولت خبر از خرید تضمینی یک محصول می‌دهد بازار از روند طبیعی خود خارج می‌شود، گفت: وقتی اخباری مبنی بر خرید تضمینی دولت و یا قیمت‌گذاری برای کالای صادراتی انجام می‌شود باعث تأثیرگذاری منفی بر روی بازارهای صادراتی و رقابت خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه رقابت کیفیت، قیمت و سرعت تحویل از مباحث مهم صادرات است، اظهار کرد: دولت در حوزه صادرات به هیچ عنوان نباید ورود کند و تنها باید زمینه را برای آشنایی و حضور تجار در بازارهای هدف فراهم کند.

شریفان با بیان اینکه امروز با بازار روسیه مزیت‌های مختلفی از جمله روابط سیاسی مطلوب، ارتباطات گمرکی و حمل و نقل داریم، افزود: مشکل در بازار هدف و بحث‌های حمایتی برای رونق صادرات نیست، بلکه مشکل نبود عادت صادراتی در تولیدکننده، تاجر و دولت است.

وی با اشاره به اینکه حمایت دولتی وقتی صورت می‌گیرد، ایجاد رانت می‌کند، تصریح کرد: دخالت نکردن دولت در صادرات، بزرگترین خدمت محسوب می‌شود.

نمایشگاه‌های تخصصی توانمندی‌های اقتصادی ایران در خارج شکل گیرد

این صادرکننده با بیان اینکه تجربه نشان داده تجار و تولیدکننده ما در حجم بالای صادرات موفق نبودند، ادامه داد: از سوی دیگر نبود بسته‎بندی مناسب باعث می‌شود که وقتی ما در نمایشگاهی با حضور سایر کشورها شرکت  می‌کنیم، چشمگیر حاضر نشویم.

وی با اشاره به اینکه تنها شکل مفید از نمایش کالای ایرانی و توان صادراتی، نمایشگاه‌های توانمندی اقتصادی ایران در بازارهای هدف صادراتی است، خاطرنشان کرد: به طوری که تنها صادرکننده و تولیدکننده ایرانی در کنار هم قرار گیرند.

شریفان با بیان اینکه ما در هنگام مقایسه با کشورهای دیگر چندان چشمگیر نیستیم، گفت: تشکیل نمایشگاه‌های دائمی یا موقتی در بازارهای هدف بهتر از حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی است.

صادرات با عراق مقطعی بوده است

وی با اشاره به اینکه دو ایراد بزرگ در تجارت استان با عراق وجود دارد، اظهار کرد: اقلام صادراتی استان همدان به عراق، به دلیل یارانه‎هایی چون آب، مزیت صادراتی ایجاد کرده است.

این فعال اقتصادی با بیان اینکه تجارت استان با عراق اغلب مقطعی بوده، افزود: حضور ایران در عراق زمانی روی داده که در عراق مشکل ایجاد شده و نیاز آن از سایر کشورها تأمین نشده، بنابراین یک بازار مرزی بزرگ ایران تأمین‎کننده نیاز آنها شده است.

وی با اشاره به اینکه به عنوان مثال در مقطعی تنها سیمان ایران در عراق وجود داشت، تصریح کرد: در حال حاضر کشورهای دیگر بازار سیمان را گرفتند.

شریفان با بیان اینکه مشکلاتی چون فروش پیله‌وری و قاچاق از آسیب‌های تجارت با عراق است، ادامه داد: دولت در این میان باید نظارت بر مرزها و معاملات را افزایش دهد تا مراودات از مجاری قانونی انجام شود.

ارتباط اتاق بازرگانی همدان با همه تجار ضعیف است

وی با اشاره به اینکه شرایط اقتصادی در سه سال گذشته تغییر کرده است، خاطرنشان کرد: اتاق بازرگانی همدان در بحث آموزش اقدامات خوبی انجام داده اما خلأ بزرگ در این میان ارتباط با همه تجار و بازرگانان استان است.

این فعال اقتصادی با بیان اینکه همه واحدهای صنعتی و اقتصادی استان از برخی برنامه‌ها چون نمایشگاه‌ها مطلع نشدند، گفت: تنها 20 تا 30 درصد تولیدکنندگان ما از نمایشگاه‌ها و برنامه‌ها مطلع می‌شود که می‌تواند در نتیجه نقص اطلاع‎رسانی و یا گزینشی عمل کردن اتاق بازرگانی همدان باشد.

وی با اشاره به اینکه باید از متخصص‌ها جدایی از اینکه در تیم پیروز هستند یا خیر در اتاق بازرگانی همدان استفاده شود، اظهار کرد: انتقال این تجربیات باعث می‌شود که عملکرد اتاق بهتر شود.

تک‎نرخی کردن ارز، مهمترین مسئله روز اقتصاد است

شریفان با بیان اینکه مهمترین مسئله اقتصاد امروز برطرف شدن چند نرخی بودن ارز است، افزود: نخستین سود تک‎نرخی کردن ارز به مقوله صادرات می‌رسد.

وی با بیان اینکه تعیین مشوق‌های صادراتی باعث خط و سو دادن به صادرات است، خاطرنشان کرد: این مسئله باعث می‌شود صادرات بر اساس مزیت‌های نسبی صورت نگیرد بنابراین بهترین مشوق حذف ارزش افزوده از کالای صادراتی است.

دولت به جای مشوق صادراتی، ارزش افزوده از کالای صادراتی نگیرد

این صادرکننده با اشاره به اینکه دولت به جای مشوق‌های صادراتی، ارزش افزوده از کالای صادراتی دریافت نکند، تصریح کرد: در حال حاضر دولت مالیات بر ارزش افزوده از کالای صادراتی را در هنگام خرید دریافت می‌کند و پس از انجام صادرات و طی فراِیند طولانی آن را باز می‌گرداند.

وی در پایان سخنانش با بیان اینکه دولت می‌تواند با یک تضمین چون چک و سفته این مسئله را حل کند، افزود: حذف این ارزش افزوده بهترین مشوق دولت می‌تواند برای صادرات باشد./فارس