اردشير مظاهری/خبرنگار
تعطیلی و بلااستفاده ماندن دو کاروانسرای تاریخی «فرسفج» در تویسرکان و «تاج‌آباد» در بهار، آن هم پس از ثبت جهانی، بار دیگر زنگ خطر را برای وضعیت مدیریت میراث فرهنگی در استان همدان به صدا درآورد؛ موضوعی که غفلت از آن و دیگر ظرفیت های تاریخی مشابه به‌درستی زمینه ساز نگرانی افکار عمومی و فعالان حوزه گردشگری می شود.
به گزارش همدان پرس؛ این دو کاروانسرا که از سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی و از سال ۱۴۰۲ در زمره آثار جهانی ثبت شده‌اند، در طول سال‌های گذشته، به ویژه پس از جهانی شدن، عملاً بلااستفاده بوده و به گفته منابع محلی، این بناها فاقد هرگونه نقش فعال در اقتصاد گردشگری منطقه هستند.
از سویی واکنش دیرهنگام اداره‌کل میراث فرهنگی همدان نیز در نوع خود قابل تأمل است. بازدید اخیر مدیرکل از کاروانسرای فرسفج این بنای مربوط به عهد صفویه و اعلام برنامه واگذاری به بخش خصوصی، شاید اقدامی سازنده و گامی رو به جلو باشد، اما این اقدام زمانی موثر بود که پیش از ثبت جهانی و در قالب یک نقشه راه مدیریتی بلندمدت دنبال می‌شد.
آنچه بر این ماجرا سایه انداخته، و قابل تامل است اذعان رسمی مسئول ارشد این نهاد فرهنگی به ناتوانی دولت در مدیریت اماکن تاریخی است؛ این در حالی است که توسعه گردشگری به‌عنوان محور اصلی توسعه استان بارها از زبان استاندار همدان اعلام گردیده و بر آن تأکید شده است.
حال جای سوال است که چگونه می‌توان در گفتار از "گردشگری به‌مثابه پیشران و محور توسعه" سخن گفت و در عمل، از مدیریت چند کاروانسرای شاخص و جهانی نیز بازماند؟
باید بیاد داشته باشیم ثبت جهانی این آتار ارزشمند، اقدامی تعهد آور برای ما در مقابل نسل آینده است، و باید منشأ تحول در حوزه گردشگری و توسعه چند وحهی منطقه‌ای باشد.
و این که همدان، با بیش از ۱۸۰۰ جاذبه تاریخی، فرهنگی و طبیعی و استانی که دارای چند اثر جهانی در زمینه های مختلف است، نیازمند مدیریتی در تراز ظرفیت‌های تمدنی‌اش است؛ مدیریتی که از سطح "حفاظت و مرمت اضطراری" عبور کرده و به "فعال‌سازی و بهره‌برداری پایدار" از این میراث غنی. و کهن برسد.
اگر زیرساخت‌ها، برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت کارآمد برای چنین گنجینه‌ای وجود نداشته باشد، نه‌تنها ثبت جهانی، بلکه خودِ میراث نیز به تدریج به حاشیه خواهد رفت و در چنین شرایط هشدار گونه ای شاید لازم باشد بازتعریفی دیگر از مدل توسعه استان صورت گیرد؛ مدلی که با اعتقادی راسخ ، بر مبنای عمل، تعهد و تخصص استوار باشد.
