تختی، اسطوره و پهلوانی برخاسته از دیار الوند، پهلوانی برای همه دوران

به گزارش سرویس ورزش همدان پرس؛ مردم تُرك زبان استان همدان در طول تاریخ تا به امروزبزرگان بسیاری را در عرصه علوم و معارف و فرهنگ و هنر و سینما و ورزش و .... به جامعه بشری تقدیم كرده اند كه هر یك از ایشان در حوزه خود از نوابغ به شمار میروند.

به عنوان مثال نابغه تاریخ سینمای ایران یعنی پرویز پرستوئی اهل روستای "چارلی" از توابع شهرستان كبودر اهنگ می باشد كه بارها با افتخار به ترك بودن خود و روستای محل تولدش اشاره كرده است. "تختی" بزرگمرد دنیای كشتی نیز شخصیت دیگری است كه از میان ما ترك های استان همدان برخاست ودر قلبها جاودانه شد.

كشتی، ورزش ملی و سنتی كشورمان به حساب می آید كه مدالهای فراوانی را از مسابقات قهرمانی جهان و المپیك و ... به كشورمان به ارمغان آورده و" توران" قدیم خاستگاه آن بوده است". از اولین كشتی گیرانی كه موفق به كسب مدال در مسابقات جهانی و المپیك برای ایران شده اند و تا آخرین آنها كه علی اشكانی (اهل اردبیل و دارندة مدال نقرة مسابقات كشتی فرنگی قهرمانی 2005 جهانی بوداپست مجارستان) می باشد، اكثراً ترك زبان بوده اند كه در بین تمام كشتی گیران مدال آور ایران " شادروان غلامرضا تختی با كسب 7 مدال (دو طلای جهان، یك طلای المپیك، دو نقرة المپیك و دو نقرة جهان) از نظر تعداد مدال در ایران، همچنان ركورد دار می باشد".

تختی گوهری بود از عصارة شرف و متانت و ورزشكاری كامل و مردمی و دارای شخصیت جهانی كه سخن گفتن و مطلب نوشتن دربارة وی، كار بسیار دشواری است ولی به گفتة شاعر: "آب دریا را اگر نتوان كشید/ هم به قدر تشنگی باید چشید." تختی یك پهلوان واقعی بود با صفات برجستة انسانی، فتوت و جوانمردی، وفای به عهد، مبارزه با ظلم و ستم، حمایت از مظلوم، گذشت، ایثار، عشق بی پایان به مردم به ویژه مردم محروم و پا برهنه و حجب و حیا از بارزترین خصوصیات تختی بود. وی در پنجم شهریور 1309 در خانواده ای متوسط و مذهبی در خانی آباد تهران [كه اكثراهالی آن ترك زبان همدانی می باشند] متولد شد. پدرش رجب خان، دو پسر و دو دختر داشت و روزی كه قرار بود فرزند پنجم خانواده یعنی غلامرضا متولد شود، خواب عجیبی دیده بود: در حیاط بارگاه مقدس امام رضا(ع) هوا پر بود از عطر خوش گل یاس و گلاب و گل محمدی. آسمان بالای سرش چنان غرق در نور ستاره ها بود كه انگار روز بود. ناگهان یك جرقه، یك ذره روشنایی، از روی گنبد طلایی امام رضا(ع) جدا شد و به سوی آسمان پر كشید، هر چه بالاتر می رفت، درخشنده تر می شد. سرانجام میان ستارگان دیگر جای گرفت و مانند آنها شروع به درخشیدن كرد. از خواب پرید، نمی دانست تعبیر خوابش چیست؟ بارها به پابوس امام رضا (ع) رفته بود و بارها خواب حرم را دیده بود، اما این بار احساس دیگری داشت. برخاست، وضو گرفت و دو ركعت نماز خواند. نماز را كه تمام كرد، كسی دوان دوان آمد و خبر داد: رجب خان مژده، مژده، خداوند پسری به تو عطا كرده، حال صغری خانم هم بحمدالله خوب است. رجب خان سر بر سجده گذاشت و گفت: الحمدلله، بعد به خاطر عشق و علاقه اش به امام رضا (ع) و به واسطة خوابی كه دیده بود، گفت: پس قدم غلام رضا مبارك است. اسم پدر بزرگ غلامرضا، حاج قلی بود، او فروشنده خواربار بود و در دكانش همیشه روی تخت بلندی می نشست و به همین دلیل، مردم خانی آباد اسمش را گذاشته بودند، حاج قلی تختی و بعدها همین نام بود كه به خانوادة آقا رجب منتقل شد. حاج قلی تختی قبل از تولد غلامرضا در راه سفر به مكه توسط راهزنان گرفتار شده و ناجوانمردانه به قتل رسیده بود. صغری خانم [مادرتختی] یكی از زنان بسیار با ایمان و پرهیزكار و متدین محله بود. او غلامرضا را در دامن پاك و پر از مهرش پرورش داد.صغری خانم یكی از عشق های بزرگ تختی در زندگی اش بود، او تا پایان عمرش، مجنون وار مادرش را دوست می داشت".

اجداد تختی از تركهای همدان بودند و تختی نیز به زبان تركی كاملاً مسلط بود."نرگس تختی خواهر بزرگ غلامرضا تختی می گوید: پدر بزرگم (حاج قلی) اهل همدان بود". در كتاب "زندگی و مرگ جهان پهلوان تختی در آینة اسناد" نیز، اجداد تختی همدانی قید شده است.

غلامرضا تختی بعد از اینكه در المپیك 1956 ملبورن (استرالیا) موفق به كسب مدال طلای المپیك گردید، مجلة كیهان ورزشی مصاحبه ای با وی انجام داد كه در 3 شماره چاپ شد. در آنجا از تختی پرسیده میشود: جناب تختی با حریفان خود چطور صحبت می كردید؟ تختی پاسخ میدهد: با حریف ترك [تركیه ای] به زبان تركی صحبت می كردم.

كاشف و مشوق تختی در كشتی، فردی تركیه ای بنام صاییم بیگ آریكان بود. این تركیه ای بود كه هم تختی را با ورزش كشتی آشنا ساخت و هم او بود كه تربیت تختی را در كشتی به عهده گرفت. تُرك بودن آن دو ، علاقة پدر و فرزندی در بین آنها ایجاد كرد. تختی صاییم بیگ را پدر معنوی خود می دانست و به او احترام فوق العاده می گذاشت. صاییم بیگ آریكان اولین سر مربی كشتی آزاد ایران، از سال 1948 المپیك لندن تا سال 1952 هلسینكی، كه اهل تركیه بود، ماجرای كشف تختی را چنین بیان می كند: "یك روز برای گردش و خرید به بازار رفته بودم، دیدم عدّه ای از جوانان با هالتری كه خود ساخته بودند، وزنه برداری می كردند. تختی هم در میان آنها بود، با یك نگاه به او، تحت تأثیر هنر نمایی‌اش قرار گرفتم و از آوی خواستم تا به دارالفنون بیاید و كشتی را دنبال كند، تختی دعوت مرا پذیرفت و به تمرین كشتی در سالن دبیرستان دارالفنون پرداخت".

ظهور غلامرضا تختی از پیكارهای كشتی ارتشهای جهان در سال 1329 (1950 میلادی) آغاز شد و در روز 23 اردیبهشت 1330 در سن 21 سالگی، برای اولین بار به عضویت تیم ملی كشتی آزاد ایران در آمد و در اولین حضور برون مرزی خود، كه مربوط به مسابقات كشتی آزاد قهرمانی 1951 جهانی هلسینكی (فنلاند) بود، در وزن 79 كیلوگرم به مدال نقرة جهان دست یافت. تختی از نادر كشتی گیرانی است كه فاصلة ورودش به میادین ورزشی و دریافت مدال جهانی، فقط یكسال و اندی طول كشید. وی درمسابقات جهانی هلسینكی، جوان ترین عضو تیم ملی كشتی آزاد ایران بود كه پس از كشتی گیر تركیه به نام حیدر ظفر به مقام دوم جهان نایل آمد.

غلامرضا تختی كه از سال 1330 (1951 میلادی) به عضویت تیم ملی كشتی آزاد ایران در آمد، تا سال 1345(1966 میلادی) به مدت حدود 15 سال عضو تیم ملی كشتی آزاد ایران بود، كه حاصل آن كسب 7 مدال مختلف از مسابقات كشتی آزاد جهان و المپیك می باشد، كه به قرار ذیل می باشد.

1-سال 1951 مسابقات كشتی آزاد قهرمانی جهان هلسینكی (فنلاند) مدال نقره در وزن 79 كیلوگرم.
2-سال 1952 بازیهای المپیك قهرمانی كشتی آزاد هلسینكی (فنلاند) مدال نقره در وزن 79 كیلوگرم.
3-سال 1956 بازیهای المپیك قهرمانی كشتی آزاد ملبورن (استرالیا) مدال طلا در وزن 87 كیلوگرم.
4-سال 1959 مسابقات كشتی آزاد قهرمانی جهان تهران (ایران) مدال طلا در وزن 87 كیلوگرم.
5-سال 1960 بازیهای المپیك قهرمانی كشتی آزاد روم (ایتالیا) مدال نقره در وزن 87 كیلوگرم.
6-سال 1961 مسابقات كشتی آزاد قهرمانی جهان یوكوهاما (ژاپن) مدال طلا در وزن 87 كیلوگرم.
7-سال 1962 مسابقات كشتی آزاد قهرمانی جهان تولیدو (آمریكا) مدال نقره در وزن 97 كیلوگرم
پس از سپری شدن 39 سال از آخرین حضور غلامرضا تختی در مسابقات كشتی آزاد جهان، وی در كارنامه اش با هفت مدال، از نظر تعداد مدال، در ایران همچنان ركورد دار است.
جهان پهلوان
جهان پهلوانا صفای تو باد
دل مهرورزان سرای تو باد
بماناد نیرو به جان و تنت
رسا باد صافی سخن گفتنت
مرنجاد آن روی آزرمگین
مماناد آن خوی پاکی غمین
به تو آفرین کسان پایدار
دعای عزیزان تو را یادگار
روانت پرستنده راستی
زبانت گریزنده از کاستی
دلت پر امید و تنت بی شکست
بماناد ای مرد پولاددست
که از پشت بسیار سال دراز
که این در به امید بوده است باز
هلا رستم از راه باز آمدی
شکوفا جوان سرفراز آمدی
طلوع تو را خلق آیین گرفت
ز مهر تو این شهر آذین گرفت
که خورشید در شب درخشیده ای
دل گرم بر سنگ بخشیده ای
نبودی تو و هیچ امیدی نبود
شبان سیه را سپیدی نبود
نه سوسوی اختر نه چشم چراغ
نه از چشمه آفتابی سراغ
فرو برده سر در گریبان همه
به گل سایه شمع پیچان همه
به یاد تو بس عشق می باختند
همه قصه درد می ساختند
که رستم به افسون ز شهنامه رفت
نماند آتشی دود بر خامه رفت
جهان تیره شد رنگ پروا گرفت
به دل تخمه نیستی پا گرفت
به رخسار گل خون چو شبنم نشست
چه گلها که بر شاخه تر شکست
بدی آمد و نیکی از یاد برد
درخت گل سرخ را باد برد
هیاهوی مردانه کاهش گرفت
سراپرده عشق آتش گرفت
گر آوا در این شهر آرام بود
سرود شهیدان ناکام بود
سمند بسی گرد از راه ماند
بسی بیژن مهر در چاه ماند
بسی خون به تشت طلا رنگ خورد
بسی شیشه عمر بر سنگ خورد
سیاووش ها کشت افراسیاب
و لیکن تکانی نخورد آب از آب
دریغا ز رستم که در جوش نیست
مگر یاد خون سیاووش نیست ؟
از این گونه گفتار بسیار بود
نبودی تو و گفتنه در کار بود
کنون ای گل امید بازآمده
به باغ تهی سروناز آمده
به یلدا شب خلق بیدار باش
به راه بزرگت هشیوار باش
که درتنگنا کوچه نام و ننگ
که خلق آوریده است در آن درنگ
تو آن شبرو ره گشاینده ای
یکی پیک پر شور آینده ای
بر این دشت تف کرده از آرزو
تویی چشمه چشم پر جست و جو
تو تنها گل رنج پرورده ای
که بالا گرفته برآورده ای
به شکرانه این باغ خوشبوی کن
تو از باغی ای گل بدان روی کن
کلاف نواهای از هم جدا
پی آفرین تو شد یک صدا
تو این رشته مهر پیوند کن
پریشیده دل ها به یک بند کن
که در هفت خوان دیو بسیار هست
شگفتی دد آدمی سار هست
به پیکار دیوان نیاز آیدت
چنان رشته ای چاره ساز آیدت
عزیزا ! نه من مرد رزم آورم
یکی شاعر دوستی پرورم
ز تو دل فروغ جوانی گرفت
سرودم ره پهلوانی گرفت
ببخشا سخن گر درازا کشید
که مهرت عنان از کفم واکشید
درودم تو را باد و بدرود هم
یکی مانده بشنو تو از بیش و کم
که مردی نه درتندی تیشه است
که در پاکی جان و اندیشه است


منبع: پایگاه اطلاع رسانی اداره کل ورزش و جوانان استان همدان